آدمی با هزار چهره!
حتماً نباید داستان شنگول و منگول باشد تا گرگی بیاید و در لباس گوسفند فرو برود. در هر اجتماعی افرادی وجود دارند که خودشان نیستند و هر روز نقابی بر چهره می‌زنند. در دین اسلام به این عمل «نفاق» گفته می‌شود. فردی که هزار چهره دارد، الزاماً به دنبال گمراهی دیگران نیست اما با ظاهرِ متفاوت با باطنش آنان را فریب می‌دهد. چنین افرادی مدام در حال همرنگ شدن با جماعت هستند، اما این رنگ به رنگ شدن تنها باعث آسیب‌های روانی فرد ریاکار نمی‌شود بلکه جامعه را نیز دچار هرج‌ومرج می‌کند.
دلایل ریاکاری
حتی اعمال ناشایست نیز معلول علتی مشخص و یا پنهان در نهاد فرد هستند، که در ادامه اصلی‌ترین دلایل آن را بررسی می‌کنیم؛
-عقده‌های شخصیتی؛
وقتی فرد در درون خویش دچار کمبود است، برای جبران کاستی‌های شخصیتی و یا
پر کردن خلاء درونی دست به کارهایی می‌زند که برای خودش چندان غیرعادی و
قبیح نیست. فردی که به «عقده‌ی حقارت» دچار باشد، شخصیتی مستقل و اصیل
ندارد و الگوی رفتاری‌اش براساس شرایط مختلف، تغییر می‌کند. او به ضعف
شخصیتی و خود کم‌بینی مبتلاست و برای پنهان کردن ویژگی‌های منفی وجود خویش،
نقاب بر چهره می‌زند و مطابق با فضایی که در آن قرار می‌گیرد، رفتار
می‌کند.
-توقعات نابه‌جا؛
گاهی افراد بیش از توانایی‌ها و قابلیت‌هایشان از خودشان توقع و انتظار
دارند، چنین افرادی به داشته‌های خود راضی نیستند و تمایل دارند مانند
دیگران باشند، آنان به طور پیوسته خودشان را در سطحی پایین‌تر از اطرافیان
می‌بینند و برای آن‌که ثابت کنند همانند دیگران هستند، به تقلید رفتارهای
آنان می‌پردازند و شخصیتی متفاوت با شخصیت واقعی خود، نشان می‌دهند.
-منفعت‌طلبی‌های ناتمام؛
در اکثر موارد، ریاکاری در جهت منافع شخصی انجام می‌شود. چنین افراد ریاکار
و سودجویی حاضرند برای رسیدن به اهدافی که از زیاده‌خواهی آنان سرچشمه
می‌زند، دست به هر کاری بزنند. در این شرایط ریاکاری و دو رویی راه‌حل
ساده‌ای به نظر می‌رسد.
-باورهایی سست و ویران؛
دو چهره بودن آدم‌ها گاهی به عدم داشتن باورهای عمیق مذهبی و اخلاقی آنان برمی‌گردد، این‌گونه افراد خط فکری مشخصی ندارند و هر روز به رنگی و شکلی درمی‌آیند.
تشخیص و شناسایی
با وجود تمام مهارت‌هایی که افراد دورو و ریاکار برای حقیقی بودن ظاهر خویش
استفاده می‌کنند، باز هم ویژگی‌هایی جزئی و ظریف، درون آنان را فاش
می‌کند. چنین افرادی در ارتباطات غیرکلامی خویش دچار مشکل می‌شوند، طرز
نگاه کردن، حرکت دست ها و بدن به‌گونه‌ای متضاد بودن رفتارشان را با
گفتارشان نشان می‌دهد و از آن‌جایی که این افراد برای توجیه خود به دروغ
گفتن متوسل می‌شوند وقتی دروغ‌هایشان از حدی فراتر رود، فراموش می‌کنند
آن‌چه را که پیش‌تر گفته‌اند.
بایدها و نبایدهایی درباره‌ی دورویی؛
-دورویی در وهله اول دیوار محکم اعتماد را میان افراد، خراب می‌کند. و از
آن‌جایی که اعتماد مولفه‌ی اصلی یک رابطه سالم است، ریاکاری باعث از هم
گسیختگی روابط می‌شود، بنابراین سعی کنید در همه‌جا و هر زمان، خودتان
باشید.
-توانایی‌ها و استعدادهای خود را بشناسید و برای پرورش آن‌ها تلاش کنید، پیگیری توانمندی‌هایتان به شما اجازه نمی‌دهد رفتارهای دیگران را تقلید کنید، بلکه سعی می‌کنید خودتان باشید و از این بابت احساس ضعف نخواهید کرد.
-برای اطمینان از این‌که هرگز به سوی ریا و نفاق نمی‌روید، پایه‌های مذهبی وجود خویش را قوی و مستحکم کنید. باورهای عمیق مذهبی هم‌چون سپری در برابر این‌گونه رفتارهای ناشایست عمل می‌کنند.
نعیمه بخشی
خواندن بیشتر ..